Alles over de Weimaraner

Zoals de naam van de Weimaraner al doet vermoeden vinden we de eerste aanwijzingen voor de inzet van dit ras in Duitsland: in de historische stad Weimar, om precies te zijn. Vanuit die oostelijke Duitse cultuurstad deelt de Weimaraner zijn wortels met beroemdheden zoals Lizst, Bach en Goethe.
Over de exacte voorgeschiedenis van deze honden, ook wel bekend als de Weimarse staande hond, doen meerdere theorieën de ronde die allemaal een kern van waarheid kunnen bevatten. Het is altijd lastig om er daar op gevoel eentje uit te pikken, dus om het risico op fouten zo klein mogelijk te houden volgt deze historische achtergrond in grote lijnen de beschrijving van de Nederlandse rasvereniging, Vereniging de Weimarse Staande Hond.

Hoewel er dus verschillende verhalen zijn over de oude voorlopers van het Weimaraner ras, is in elk geval duidelijk dat deze jagers in statig grijs in de achttiende en negentiende eeuw populaire jachthonden waren in wat tegenwoordig Duitsland is. Als oer voorvaders worden de bloedhond en de Duitse dog genoemd. Anderen wijzen naar de Sint Hubertus Brak, die wordt gezien als de stamvader van alle jachthondenrassen. Ook verre voorouders als de Spaanse pointer worden wel genoemd, net als de inmiddels verdwenen Leithund. Sommige theorieën beweren dat de Weimaraner eigenlijk een genetisch ‘foutje’ is: een grijze mutatie van de Duitse Staande Korthaar. Dat laatste lijkt onwaarschijnlijk omdat het grijs van de Weimaraner vacht niet kan ontstaan als een ‘verdunning’ van zwarte vacht zoals die van de Korthaar. Wie er ook precies gelijk heeft, duidelijk is in elk geval dat schilderijen uit de Middeleeuwen al jachthonden laten zien die sterk op Weimaraners lijken. Dat is ook logisch, want zo’n specifieke jachthond ontstaat natuurlijk niet zomaar uit het niets.

Door de eeuwen heen is de hond altijd de belangrijkste partner van de jager geweest. Jachttechnieken en de beschikbaarheid van (groot) wild veranderden, en zo werden er steeds andere jachthonden gefokt, elk met een specifieke functie bij het opsporen, opjagen en vangen van de prooi. De zogenaamde ‘staande honden’ zijn als groep ook speciaal gefokt voor één onderdeel van de jacht. Daar hoort de Weimarse staande hond natuurlijk bij. Staande honden zijn niet bedoeld om wild te vangen of te doden, maar om het op te sporen. Daarvoor lopen ze voor de jagers uit, met de neus in de lucht om ook oudere geursporen op te kunnen pikken. Ze danken hun naam aan de manier waarop ze hun prooi ‘aanwijzen’. Ze proberen ongemerkt dichtbij te komen en gaan dan stokstijf stil staan, vaak met één poot opgetrokken, waardoor ze de dieren in feite ‘aanwijzen’. Geeft de jager vervolgens het commando, dan laten ze het wild schrikken zodat het op de vlucht slaat. Dat is het perfecte moment voor de jager om de prooi te schieten.

De oorsprong van de Weimaraner mag dan misschien onduidelijk zijn, toch ziet het ras er tegenwoordig nog ongeveer net zo uit als twee eeuwen geleden. Dat komt voornamelijk door de Duitse rasvereniging, die dit ras heel graag als pure jachthond wil behouden en ze eigenlijk alleen beschikbaar wil stellen aan jagers in plaats van aan gezinnen. In de loop van de jaren is er wel iets toegevoegd aan het jachtgedrag van de Weimaraner, waardoor ze bijvoorbeeld ook geschoten wild kunnen ophalen zoals de ‘retriever’ jachthonden dat doen. Nu is deze staande hond dus veel meer een all-purpose jachthond, die op allerlei taken kan worden ingezet. Toch is dit een ongewoon zuiver jachthondenras gebleven, dat ondanks de dalende populariteit van jagen nog steeds graag door jagers wordt ingezet.

De naam Weimaraner is ontleend aan de stad Weimar, maar vooral ook aan Groothertog Karl August von Sachsen Weimar (1757 – 1828), een edelman met een voorliefde voor jagen en jachthonden. Aan het Hof van Weimar heeft Karl August het fokprogramma geleid dat tot de huidige verschijningsvorm leidde. Deze jachthonden werden in 1896 als ras erkend en een jaar later werden de raskenmerken vastgelegd. De rasstandaard werd in 1935 aangepast, waardoor ook de Weimaraner langhaar officieel erkend kon worden.
Voor die tijd moeten er meer langharige Weimaraners zijn geweest, maar door het strenge fokprogramma kwamen ze bijna niet meer voor. In de Tweede Wereldoorlog ging de langharige variant bijna helemaal verloren. Gelukkig waren er in Oostenrijk nog een paar overgebleven, dus ze zijn niet compleet verdwenen. In een nestje kortharige Weimaraners kunnen ook langharige pups voorkomen, dus deze variant kun je ook vandaag nog gewoon tegenkomen.

Inmiddels vervult de jacht allang geen centrale rol meer in maatschappij, zoals dat vroeger nog wel het geval was. Ook al wil bijvoorbeeld de Duitse rasvereniging de Weimaraner zuiver als jachthond in stand houden, toch heeft dit ras inmiddels ook zijn weg naar gewone gezinnen zonder jagers weten te vinden. Daar komt het jachtinstinct misschien minder tot zijn recht, maar daar staat tegenover dat deze honden erg rustig, slim en vriendelijk zijn. Daardoor passen ze prima in het moderne gezinsleven, zolang dat gezin maar een beetje actief is ingesteld. Deze dieren hebben nog altijd de conditie, de spieropbouw en de intelligentie die nodig waren voor hun oude ‘beroep’. Dat maakt Weimaraners als huisdier heel geschikt voor allerlei outdoor activiteiten, maar zeker ook voor hondensporten waarbij ze hun jachtinstincten lekker de vrije loop kunnen laten.

Op het moment dat Weimaraners officieel werden erkend als zelfstandig ras, gebeurde dat met name door ze te onderscheiden op hun prachtige grijze vachtkleuren. Omdat er in de anderhalve eeuw die sindsdien verstreken weinig veranderd is aan de pure jachthond van toen, is dat stemmig grijs nog altijd een manier om een Weimarse staande hond er direct uit te pikken. De invloed van de
Duitse adel is voor wie het wil zien ook terug te herkennen in de verschijning van de Weimaraner. De atletische bouw en de kenmerkende gezichtsuitdrukking geven deze honden, samen met de bijzondere vacht, een deftige verschijning. In Engelstalige gebieden worden Weimaraners vanwege hun bijzondere vacht ook wel ‘ Grey Ghost’ genoemd.

De kortharige variant van het ras Weimaraner heeft een enkele vachtlaag zonder ondervacht, of met een minimaal laagje onderwol. Zoals de naam al suggereert is de vacht van de korthaarvariant kort, maar toch iets langer en dichter dan bij veel andere kortharige rassen. De haren zijn glad en sterk en liggen dicht op elkaar. De vacht is over het hele lichaam even kort en geeft een kenmerkende grijze ‘gloed’. De grijstinten kunnen variëren tussen zilvergrijs, reegrijs en muisgrijs, waarbij overloopjes tussen verschillende kleuren mogelijk zijn. De rasstandaard staat weinig kleurafwijkingen toe, maar witte vlekken op de borst of rond de tenen worden getolereerd. Ook een wat donkerdere streep midden over de rug komt af en toe voor.

Bij de langhaarvariant kan er volgens de rasstandaard sprake zijn van onderwol, maar dat hoeft niet per se. Daarboven is de grijze vacht lang en zacht. Een kleine slag in de haren kan voorkomen, maar vaak valt de vacht sluik omlaag. Bij de aanhechting van de oren zijn de haren langer dan elders, wat deze varianten haast een soort ‘kapsel’ geeft. Ook tussen de tenen zijn de langharen vrij behaard, en aan de punt van de staart loopt de vacht uit in een pluim. Langharige Weimaraners komen minder vaak voor dan hun kortharige tegenhangers, maar het gen voor een lange vacht is recessief. Dat betekent dat er ook bij nestjes van twee kortharige ouderdieren langharige pups kunnen zitten, omdat de eigenschap kan worden doorgegeven zonder zichtbaar te worden in de vorige generatie.

De Weimaraner maakt met zijn atletische, pezige lijf een ranke en gespierde indruk. Voor een jachthond is het ras vrij groot. Reuen horen een schofthoogte van 59 tot 70 cm te hebben, terwijl teven met 57 tot 65 cm daar nauwelijks voor onder doen. Reuen zijn meestal wel iets zwaarder gebouwd: met ongeveer 30 tot 40 kilo wegen ze meer dan hun wederhelften, die tussen 25 en 35 kilo horen te wegen. Een Weimaraner heeft een lange, gespierde rug die overloopt in een hoog gedragen, sierlijke en slanke hals. Een krachtige, maar niet te brede borstkas en hoge, pezige poten geven Weimaraners een elegant en krachtig silhouet voor een jachthond.

De ogen van volwassen Weimaraners zijn amandelvormig en hebben de kleur van barnsteen. Puppy’s hebben felblauwe ogen waarmee ze diepe indruk kunnen maken op potentiële nieuwe baasjes – je bent bij dezen gewaarschuwd! De sterke neus komt verder naar voren dan de onderkaak, met een vrij rechte neusrug boven een krachtig schaargebit. Met een afhangend stel brede, lange oren die spits uitlopen naar beneden kan een Weimaraner een intelligente blik op het gezicht hebben, die extra sterk naar voren komt als hij bezig is met zijn oorspronkelijke taak: jagen op prooi, met de oren gevouwen en vooruit gedraaid.

Een Weimaraner is de zuiverste Duitse staande jachthond, door een zorgvuldig fokregime waarbij steeds is geprobeerd om externe kruisingen te vermijden. Mede daarom worden deze honden nog steeds graag door jagers als jachthonden ingezet. Toch is een Weimaraner ook prima geschikt als gezinsdier, zolang je de socialisatie maar goed aanpakt. Daarnaast is het energieniveau van deze echte werkhonden zo hoog dat je altijd voor genoeg beweging moet zorgen. Herken jij jezelf niet in het profiel van een actief en sportief baasje, of kun je dat niet opbrengen, dan is een Weimaraner niet de beste keuze voor jouw nieuwe huisdier. Hou je wel van lekker actief met je maatje in de buitenlucht bewegen, dan is het in principe een erg vriendelijke en mensgerichte hond waar je met de juiste mentaliteit en een goede opvoeding heel veel plezier aan kunt beleven.

Hoewel opvoeding en individuele verschillen heel bepalend zijn voor het gedrag dat je hond vertoont, is en blijft de Weimaraner een echt jachtdier. Bij een  jachthond hoort een jachtinstinct. Daarom kan het gemakkelijk misgaan tussen deze honden en andere huisdieren, of met nietsvermoedende diertjes die door je tuin huppelen. Ook hier is een goede socialisatie de belangrijkste factor om te zorgen voor een hond die zich in kan houden, maar dan nog mag je het een jachthond als deze niet kwalijk nemen als zijn oude instincten de overhand krijgen. Heb je al een huis vol met katten? Misschien is een ander ras dan een veiligere keuze, want ook al kent je hond je kat al jaren, dan kan het nog steeds een keer flink uit de hand lopen – met alle nare gevolgen van dien voor je arme kat.

Weimaraners kunnen – wederom mits goed opgevoed – goed omgaan met kinderen, zeker met de kinderen uit hun ‘eigen’ gezinnetje. Daarbij is hun energieniveau aan de ene kant de motor achter een leuk speelkameraadje voor de kids. Aan de andere kant is dat ook weer een risico op te wild spelen. Heb je kinderen en wil je een Weimaraner, leer je kroost dan om op de juiste manier met de hond te spelen. Zorg er ook voor dat er altijd een volwassene bij blijft wanneer kinderen en honden samen in één ruimte zijn, al was het maar om misverstanden en ongelukjes te kunnen voorkomen. Met vreemden heeft de kalme, vriendelijke Weimaraner meestal geen problemen, maar ze zijn vaak eerder terughoudend dan enthousiast naar onbekenden toe. Ook als er ’s avonds iemand langs het huis loopt zal je hond niet meteen gaan blaffen. Toch zijn Weimaraners wel beschermend naar hun gezin, en als ze vinden dat het menens is zullen ze je fel verdedigen.

Met een historie als werkhond is de Weimaraner sterk op de mensen om hem heen gericht. Als je vaak van huis weg bent en dus je hond langer achter elkaar alleen moet laten, dan is een Weimaraner geen handige hond om in je gezin op te nemen. Eigenlijk willen deze dieren het liefst de hele dag bij je in de buurt zijn, wat ook weer past in hun actieve lifestyle. Laat je ze te vaak of te lang alleen, dan kunnen ze verlatingsangst ontwikkelen, met als gevolg probleemgedrag zoals janken, blaffen, of vernielzucht. Sommige Weimaraners zullen vanuit de stress van verlatingsangst proberen om uit huis te ontsnappen, wat tot nare blessures kan leiden als het niet lukt en sowieso een drama is als het wel wil lukken. Zorg dus als je voor een Weimaraner kiest dat je genoeg tijd en zin hebt om een groot deel van je dag met hond door te brengen, want als je dat niet doet kan zelfs de beste opvoeding je hond niet beschermen tegen stress, frustratie en depressief gedrag. Let wel, het is belangrijk om je hond wel te leren om alleen thuis te blijven. Wanneer je je puppy de eerste dagen, weken en maanden nooit alleen laat zal dit zeer waarschijnlijk leiden tot verlatingsangst. Dit geldt niet alleen voor een Weimaraner maar ook voor alle andere hondenrassen. Start met de puppy-alleen-leren-zijn training vanaf de eerste dag. Hoe je dit aanpakt wordt stapsgewijs uitgelegd in ons boek Het Ultieme Puppy Alleen Laten Handboek, dat is geschreven in samenwerking met 7 hondenexperts en kynologische gedragstherapeuten.

Weimaraners zijn niet erg moeilijk in de dagelijkse verzorging. Net zoals bij mensen is een goede gebalanceerde voeding essentieel voor een gezond lijf en een fitte geest, dus besteed je budget liever aan hoogwaardig voer dan aan kiloknallers en andere goedkope alternatieven. Met goede voeding geef je je hond de bouwstoffen en de energie die nodig is om zijn actieve mentaliteit te ondersteunen, maar ook om de botten, het gebit, de spieren en andere belangrijke organen in topvorm te houden. Uiteraard werkt goed voer alleen in combinatie met de juiste mate van beweging, dus hou die twee zaken altijd goed in balans.

Vachtverzorging is geen enorme last voor baasjes van Weimaraners. Voor de kortharige variant is een wekelijkse borstelronde in feite genoeg; voor langharige Weimaraners mag dit iets vaker. Als je hond in de rui is zal je vaker moeten borstelen. Let daarbij op klitten, maar ook op opgehoopt vuil rond de ogen en oren en tussen de tenen. Als jullie veel buiten zijn kunnen er gemakkelijk takjes, doorns en andere vuildeeltjes tussen de tenen blijven zitten. Gaan die tot irritaties en ontstekingen leiden, dan heeft je actieveling meteen een serieus probleem. Om diezelfde reden is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de nagels niet te lang worden. Hou de lengte in de gaten en als je niet zelf wilt of kunt knippen, ga dan naar een professional die weet hoe het moet. Poets elke dag het gebit van je hond met speciale hondentandpasta: begin hier meteen mee als je puppy arriveert, want dan wennen jullie er allebei gemakkelijk aan en zo voorkom je later dagelijks getouwtrek.

Voor deze jachthonden is het heel belangrijk dat je ze zowel geestelijk als lichamelijk de uitdagingen geeft die ze nodig hebben. Het kan natuurlijk toevallig zo zijn dat je zelf een jager bent, maar als dat niet je hobby is zul je met alternatieven moeten komen. Geef je een Weimaraner niet genoeg fysieke en mentale uitdaging, dan wordt hij ongelukkig, verveeld, lusteloos en uiteindelijk ronduit depressief. Een flinke wandeling is in feite dagelijkse kost, dus denk niet dat je met een paar keer een snelle uitlaatronde genoeg beweging geeft. Als je een tuin hebt scheelt dat natuurlijk ten opzichte van de hele dag binnen blijven, maar let wel op dat je ook dan genoeg aandacht geeft, want in de tuin is je hond maar alleen. Verder, een grote tuin is niet te vergelijken en zeker ook geen vervanger voor een lange wandeling. Let ook op bij koud weer, want door de dunne of afwezige ondervacht kan een Weimaraner daar niet goed (lang) tegen.

Voor een energieke hond als een Weimaraner is hondensport een prima manier om het zowel psychisch als lichamelijk spannend en uitdagend te houden. Bovendien is het een hele leuke manier om lekker actief samen bezig te zijn. Zo scoor je dus dubbel: hondensport is goed voor de conditie (ook voor de jouwe als je zelf meedoet), maar het is ook een manier om samen taakgericht bezig te zijn, en daar worden werkhonden gewoon blij van. Van agility tot canicross en van frisbee tot speciale jachtsporten: met een Weimaraner als sportmaatje kun je plezier halen uit heel veel verschillende activiteiten. De Nederlandse rasvereniging organiseert ook regelmatig leuke activiteiten die speciaal voor de Weimaraner bedoeld zijn, wat je meteen een mooie kans geeft om met andere eigenaars in contact te komen.

In grote lijnen wordt de Weimaraner omschreven als een hond die niet erg moeilijk op te voeden is. Toch is dat een betrekkelijk begrip: zeker bij een intelligente werkhond als deze is een consequente en goed doordachte socialisatie heel belangrijk. Genoeg beweging, genoeg mentale uitdaging en zeker ook genoeg tijd en aandacht zijn essentieel. Weimaraners zijn intelligent, maar dat kan net zo goed in je voordeel als in je nadeel uitpakken. Ze leren snel, maar dat betekent natuurlijk ook dat ze snel ‘fout gedrag’ aanleren. Bovendien maakt intelligentie je hond ook een tikkeltje eigenwijs, en kan het ervoor zorgen dat hij snel verveeld raakt. Door consequent te blijven en positief gedrag te belonen in plaats van negatief gedrag te bestraffen hanteer je een opbouwende stijl van opvoeden. Dat is de beste weg naar een gehoorzame, actieve en gelukkige hond in huis.

Een Weimaraner is niet alleen heel sterk op zijn baasje gericht, maar ook erg gevoelig voor jouw stemming en de manier waarop je met je hond omgaat. Geef de hond dus de aandacht die hij nodig heeft, ook na de socialisatiefase, en wees nooit autoritair of streng. Consequent zijn is iets anders: blijf altijd duidelijk in wat acceptabel gedrag is en mis nooit een kans om goed gedrag te belonen. Dit mag met lekkere snoepjes, een aai, vriendelijke woordjes, een leuk spel of een combinatie van alles. Kijk wat jouw hond het leukst vindt. Een extra tip hierbij: wissel de snoepjes/het spel regelmatig af, zodat het interessant blijft voor je hond. Maak een goede start met de opvoeding van je puppy door onze boeken te lezen als voorbereiding en schrijf je in voor een puppycursus. Daar maak je meteen werk van een grondige socialisatie met deskundige begeleiding, terwijl jullie ook met andere puppy’s en hun baasjes om leren gaan.